เทศกาลปีใหม่ คนญี่ปุ่นทำอะไรกันบ้าง?

ฮัตสึโมเดะ (Hatsumode) เขียนด้วยคันจิ 初詣（はつもうで）

• 初（はつ）ฮัตสึ แปลว่า แรก

• 詣（もうで）โมเดะ แปลว่า การไปวัด

เริ่มต้นปีใหม่ด้วยการเข้าร่วมประเพณี “ฮัตสึโมเดะ” คือการไปเยี่ยมชมศาลเจ้าในคืนส่งท้ายปีเก่าหรือวันแรกของปีใหม่ จะมีผู้คนมากมายมาสวดมนต์ขอพรเพื่อความโชคดีในปีใหม่  

นอกจากนี้ จะมี “โอมิคุจิ” (御御籤, 御神籤 หรือ おみくじ)  เซียมซีญี่ปุ่น ตามวัดและศาลเจ้าแต่ละแห่ง ซึ่งจะแตกต่างกันไป เพื่อทำนายโชคชะตาของคุณในปีที่กำลังจะมาถึง หรือทำนายโดยเฉพาะเจาะจง เช่น เรื่องสุขภาพ หน้าที่การงาน ความรัก ธุรกิจ การศึกษา และการเดินทาง  

นอกจาการเซียมซีญี่ปุ่นแล้ว ในสมัยโบราณคนญี่ปุ่น มักจะใช้การวาดรูปหรือเขียนคำอธิษฐานลงบน แผ่นไม้เป็นการถวาย ซี่งเป็นจุดเริ่มต้นที่มาของ“แผ่นไม้เอมะ” EMA 

เป็นแผ่นไม้ที่นำมาถวายให้กับศาลเจ้า เมื่อต้องการอธิษฐานหรือขอบคุณที่คำอธิษฐานเป็นจริง 

ในสมัยโบราณ เชื่อว่าเทพเจ้าจะขี่ม้าที่เรียกว่า ชินเมะ มายังโลกมนุษย์และในพิธีกรรมทางศาสนาจะมีการถวายม้าจริงๆ โดยเฉพาะ ม้าสีขาวที่เป็นที่นิยมมาก นอกจากนี้ยังมีการใช้ม้าที่ทำจากดิน หรือแผ่นไม้แทนม้าจริง และยังมีการวาดรูปม้าถวายอีกด้วย ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นของ “แผ่นไม้เอมะ” 

ในยุคกลาง นอกจากม้าแล้ว ยังมีการวาดภาพเรื่องราวต่างๆ ด้วย เพราะมีจุดประสงค์ในการอธิษฐาน จึงมีการวาดภาพที่ถือว่าเป็นมงคล เช่น จักรราศี หรือวาดภาพดวงตาและมือ เพื่อขอให้หายป่วยเป็นต้น แต่ชื่อ “แผ่นไม้เอมะ” ยังคงอยู่เช่นเดิม 

เมื่อเข้าสู่ยุคใหม่ การอธิษฐานของประชาชนทั่วไปกลายเป็นเรื่องปกติ จึงมีแผ่นไม้เอมะขนาดเล็กที่มีภาพวาดไว้ล่วงหน้าแพร่หลายมากขึ้น ซึ่งเป็นรูปแบบมาตรฐานในปัจจุบัน 

1.ศาลเจ้าเมจิ (โตเกียว) (Meiji Shrine / Meiji Jingu): ศาลเจ้าที่ใหญ่ที่สุดในโตเกียว มีผู้คนมาเยือนกว่า 3 ล้านคนในช่วงสามวันแรกของปีใหม่

2.ศาลเจ้าฟูชิมิ อินาริ (เกียวโต) (Fushimi Inari Taisha /Fushimi Inari Shrine) : มีชื่อเสียงจากเสาโทริอิสีแดงนับพันต้น สวยงามมากในช่วงปีใหม่

3.ศาลเจ้าสุมิโยชิ ไทฉะ (โอซาก้า) (Sumiyoshi Taisha) : หนึ่งในศาลเจ้าที่เก่าแก่ที่สุดในญี่ปุ่น มีสะพานโค้งสวยงามเป็นจุดเด่น

อาหารมงคลประจำปีใหม่ของญี่ปุ่นหรือ “โอเซจิเรียวริ” (おせち料理) นิยมทานกันในช่วงวันที่ 1-3 มกราคม ติดกัน 3 วัน  เป็นชุดอาหารที่บรรจุในกล่องไม้สวยงาม แต่ละเมนูล้วนมีความหมายมงคล เช่น ไข่ต้มหมายถึงครอบครัวที่สมบูรณ์ ปลาคามาโบโกะแทนคลื่นแห่งความโชคดี การได้ลิ้มรสอาหารเหล่านี้ไม่เพียงแต่อร่อย แต่ยังเป็นการสัมผัสวัฒนธรรมญี่ปุ่นอีกด้วย

Credit  : https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=682235

Credit : th.wikipedia.org

ความหมายของอาหารแต่ละชนิด

-黒豆 (Kuromame) ถั่วดำ คำว่า まめ　“มาเมะ” ในถั่วดำ มีความหมายว่า まめまめしく働く“ทำงานอย่างขยันขันแข็ง” และ　まめに心を配って生活する “ดำเนินชีวิตอย่างขยันขันแข็ง” นอกจากนี้ “มาเมะ” ยังมีความหมายเช่น　元気(genki)  “แข็งแรง” อีกด้วย

-栗きんとん （Kurikinton）ขนมหวานจากเกาลัด : สัญลักษณ์ของทองคำ ร่ำรวย

-海老(Ebi) กุ้ง: อายุยืนยาวจนหลังค่อมเหมือนกุ้ง
伊達巻き(Datemaki) ไข่ม้วน: ความมั่งคั่ง สีเหลืองเหมือนทองคำ

-数の子(Kazunoko) ไข่ปลาแฮริ่ง : มีลูกหลานมากๆ เหมือนไข่ปลา

-鯛 (Tai) ปลาไท : พ้องเสียงกับคำว่า めでたい ‘เมเดไท’ ที่แปลว่าไชโย เป็นคำพูดในงานมงคล

สถานที่แนะนำสำหรับซื้อหรือลิ้มลอง:

• ห้างสรรพสินค้าชั้นนำ เช่น อิเซตัน หรือ ทาคาชิมายะ ในโตเกียว

• ตลาดนิชิกิ (เกียวโต): ตลาดอาหารท้องถิ่นที่มีร้านขายโอเซจิแบบดั้งเดิม

• ร้านอาหารญี่ปุ่นระดับพรีเมียมในโรงแรมหรู เช่น แมนดาริน โอเรียนเต็ล โตเกียว 

หลายเมืองในญี่ปุ่นจัดงานเฉลิมฉลองปีใหม่ด้วยการจุดพลุอย่างยิ่งใหญ่ จะมีการแสดงพลุที่สวยงามตระการตา ให้คุณได้เริ่มต้นปีใหม่ท่ามกลางแสงสีที่สวยงาม

สถานที่ยอดนิยมสำหรับชมพลุปีใหม่:

• โตเกียวดิสนีย์แลนด์: จัดแสดงพลุอย่างยิ่งใหญ่ในคืนส่งท้ายปีเก่า

• ริมแม่น้ำสุมิดะ (โตเกียว): งานเฉลิมฉลองปีใหม่ที่ใหญ่ที่สุดในโตเกียว

• ภูเขาไฟฟูจิ: บางรีสอร์ทรอบๆ ภูเขาไฟฟูจิจัดงานเคาท์ดาวน์พร้อมชมพลุ วิวสวยงามมาก

ถือเป็นประเพณีแบบญี่ปุ่นดั้งเดิม ส.ค.ส.ในภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า  “Nengajo”  เน็นกะโจ (年賀状) ซึ่งเป็นประเพณีที่สำคัญของญี่ปุ่น สัมผัสวัฒนธรรมการเขียนและส่งการ์ดอวยพรปีใหม่  คุณสามารถซื้อการ์ดสวยๆ จากร้านสะดวกซื้อหรือที่ทำการไปรษณีย์ เขียนข้อความอวยพรให้เพื่อนหรือครอบครัว แล้วส่งผ่านไปรษณีย์ญี่ปุ่น ซึ่งจะจัดส่งให้ถึงมือผู้รับพร้อมกันในวันปีใหม่

คำอวยพรสำหรับวันขึ้นปีใหม่ 

• 明けましておめでとうございます。
  (Akemashite omedetō gozaimasu!)
  สุขสันต์วันปีใหม่
  (เป็นคำอวยพรที่ใช้ในวันขึ้นปีใหม่จริงๆ เท่านั้น และจะใช้ยาวไปจนถึงวันที่ 3 มกราคม)

• あなたはこの新しい一年間にいいことだけに会うようにお祈りします。
  (อะนะตะโนะโคนะ อะทะระซี่อิชิเนนคันนิอีโคะโตะตะเคะนิอะอุโยนิโอะอิโนริซิมัส)
  ขอให้คุณพบเจอแต่เรื่องดี ๆ ในปีใหม่นี้นะคะ

• あなたの新しい一年間に幸せと喜びがいっぱいになるようにお祈りします。
  (อะนะตะโนะอะทะระซี่อิชิเนนคันนิซิอาวาเซโตะ โยรอโคปิ กะ อิปไพ นินะรุโยนิโอะอิโนริซิมัส)
  ขอให้ปีใหม่ของคุณเปี่ยมไปด้วยความสุขและสนุกสนานนะคะ / นะครับ

• あなたの新しい一年間に夢が叶うようにお祈りします。(อะนะตะ โนะอะทะระซี่อิชิเนนคัน นิ ยุเมะ กะ คะนะอุโยนิ โอะอิโนริซิมัส)
  ขอให้ปีใหม่ของคุณมีแต่ความสมหวัง

สถานที่ซื้อการ์ดและอุปกรณ์เขียน:

• ร้าน Loft หรือ Tokyu Hands: มีการ์ดและอุปกรณ์เขียนสวยๆ มากมาย

• ที่ทำการไปรษณีย์ญี่ปุ่น: มีการ์ดปีใหม่แบบพิเศษจำหน่าย

• ร้านเครื่องเขียนท้องถิ่น เช่น Ito-ya ในกินซ่า โตเกียว

Credit : https://en.wikipedia.org/wiki/Kadomatsu#/media/File:SANY0032_(3158073374).jpg

“คาโดมัทสึ” (Kadomatsu) (門松)  

คาโด(門) แปลว่าประตู และมัทสึ (松)แปลว่าต้นสน

สังเกตการตกแต่งแบบดั้งเดิมของญี่ปุ่นในช่วงปีใหม่ คือการจัดวางต้นสนกระบอกไม้ไผ่ประตูบ้าน  และนอกจากนี้ยังเป็นคำพ้องเสียงกับ Matsu (待つ) ที่แปลว่าการรอคอย นั่นหมายถึงเพื่อต้อนรับรอคอยการมาของเทพเจ้าปีใหม่ 

ส่วน “ชิเมะคาซาริ” (紙垂) พู่ฟางศักดิ์สิทธิ์

เป็นเครื่องประดับที่ทำจากฟางข้าวและสาหร่ายทะเล แขวนไว้หน้าบ้านเพื่อป้องกันสิ่งชั่วร้าย การได้เห็นสิ่งเหล่านี้ตามท้องถนนจะทำให้คุณรู้สึกถึงบรรยากาศปีใหม่แบบญี่ปุ่นอย่างแท้จริง

สถานที่ชมการตกแต่งแบบดั้งเดิม:

• ย่านอาซากุสะ (โตเกียว) Asakusa : เดินเล่นรอบวัดเซนโซจิและถนนนากามิเสะ

• เมืองเก่าคามาคุระ Kamakura (จังหวัดคานากาวะ): ชมการตกแต่งแบบดั้งเดิมตามบ้านเรือนเก่าแก่

• ปราสาทโอซาก้า Osaka Castle: ชมการตกแต่งแบบดั้งเดิมรอบๆ ปราสาทที่สวยงาม

การได้สัมผัสประสบการณ์วันปีใหม่ในญี่ปุ่นจะทำให้คุณเข้าใจวัฒนธรรมอันเก่าแก่ประเทศนี้มากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการไหว้พระขอพร การลิ้มรสอาหารมงคล หรือการร่วมเฉลิมฉลอง ทุกกิจกรรม สามารถสร้างความทรงจำที่น่าประทับใจ ในสไตล์ญี่ปุ่นแท้ๆ ขอให้ทุกคนสนุกกับเทศกาลปีใหม่ญี่ปุ่นและได้เริ่มต้นอย่างมีความสุขกันนะครับ